Dobitnik nobelove nagrade za književnost za 2021. Abdulrazak Gurna

Nobelov komitet danas je saopštio da je dobitnik ove nagrade za 2021. tanzanijski pisac Abdulrazak Gurna. Komitet je  u svom tradicionalnom obrazloženju naveo da je Gurna nagradu dobio za “beskompromizno i saosećajno prodiranje u posledice kolonijalizma i sudbinu izbeglica u provaliji između kultura i kontinenata.”

BREAKING NEWS:
The 2021 #NobelPrize in Literature is awarded to the novelist Abdulrazak Gurnah “for his uncompromising and compassionate penetration of the effects of colonialism and the fate of the refugee in the gulf between cultures and continents.” pic.twitter.com/zw2LBQSJ4j

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 7, 2021

Abdulrazak Gurna rođen je u Zanzibaru 1948. godine. Krajem 60ih emigrirao je u Veliku Britaniju, gde otada živi i radi. Objavio je deset romana, od kojih su neki bili u najužem izboru za prestižne svetske nagrade iz književnosti, poput nagrade Man Buker. Godine 1982. doktorirao je na Univerzitetu u Kentu, gde je danas profesor na katedri za engleski jezik. U svojim akademskim radovima dominatno se bavi postkolonijalnim studijama, fokusirajući se na Afriku, Indiju i Karibe.

“Abdulrazak Gurna svesno raskida sa konvencijom, izvrćući kolonijalnu perspektivu kako bi istakao perspektivu autohtonog stanovništva. Tako njegov roman „Pustinja“ (2005) o ljubavnoj vezi postaje otvorena kontradikcija onome što je nazvao „imperijalna romansom“. U Gurninom tretmanu izbegličkog iskustva, fokus je na identitetu i slici o sebi. Likovi se nalaze u procepu između kultura i kontinenata, između života koji je bio i života u nastajanju; to je stanje neizvesnosti koje se nikada ne može rešiti” saopštio je o stvaralaštvu ovogodinjeg laureata Nobelov komitet.

Iako se podrazumeva da je dobijanje ove nagrade velika počast, uz koju dolazi i velikodušna suma deset miliona kruna odnosno oko 950.000 evra, lista onih kojima je Švedska akademija odbila da da nagradu podjednako je impresivan kao i lista dobitnika te nagrade.

Među renomiranim predlagačima za dobijanje nagrade su članovi Švedske akademija, profesori književnosti i/ili jezika sa mnogih univerziteta i koledža, kao i prethodni dobitnici Nobelove nagrade za književnosti. Prema statutu Nobelovog komiteta, imena kandidata za ovu nagradu smeju biti otkrivena tek nakon 50 godina od dodele nagrade kandidatu.

O izboru laureata odlučuje saziv od 18 članova Švedske akademije i svi moraju da budu Šveđani, a biraju se tajnim glasanjem i titutlu akademika imaju do kraja života. Dobitnik nagrade mora da dobije više od polovine glasova, a u proseku stigne oko 350 prijava svake godine.

Inače, sam Nobelov komitet, slanjem pozivnih pisama svake godine u septemru, imenuje kvalifikovane pojedince i institucije (bude poslato između 600 i 700 ovakvih pisama) koji predlažu kandidate. Februar naredne godine je krajnji rok do kojeg se nominacije moraju poslati. Zabrana na otkrivanje imena tih pojedinaca i institucija postoji i traje isto koliko i zabrana objavljivanja nominovanih – 50 godina. Prosečan broj godina dobitnika i dobitnica Nobelove nagrade je 65; najmlađi je bio Radjard Kipling sa 42 (1907), a najstarija Doris Lesing sa 88 (2007). Nobelovu nagradu za književnost do sada niko nije dobio dva puta, a odbili su je Žan Pol Sartr 1964. i Boris Pasternak 1958. godine.